Το Γεφύρι της Επικοινωνίας μας - Σύλλογος των εν Θεσσαλονίκη Γρεβενιωτών

Switch to desktop Register Login

Γιώργος Ν. Σιώμος: «Το παράπονο του Εμμανουήλ Παπά»

 

siomosΑπό τις εκδόσεις «Γαβριηλίδης» στη σειρά «Ελληνική Πεζογραφία» κυκλοφορεί το νέο βιβλίο του Γιώργου Σιώμου, με τίτλο «Το παράπονο του Εμμανουήλ Παπά».

 

 

 

 

 

Λίγα λόγια για το βιβλίο


Ο Εμμανουήλ Παπάς βγαίνει από τις πινακίδες της οδού που του έχουν αφιερώσει και συναντά τον Τάσο Καρατάσο στον ανδριάντα του. Περπατούν, συζητούν, και θυμούνται τα γεγονότα της επανάστασης του '21. Μαζί τους είναι και ο καθηγητής της αρχαιολογίας Μανώλης Ανδρόνικος. Την ίδια στιγμή, στο άλσος, ένας οικοδόμος με το σκεπάρνι του, βοηθάει τον περιπατητή που αναζητά τον κότσυφα στην κορυφή του πεύκου, να ξεκαρφώσει μια σπάνια λέξη και να τελειώσει ένα ποίημα που κρέμονταν σακάτικο για μέρες.

Λίγα λόγια για το συγγραφέα


Ο Γιώργος Ν. Σιώμος γεννήθηκε το 1949 στη Λόχμη Γρεβενών. Εργάστηκε στη ΔΕΗ για τριάντα δύο χρόνια. Είναι παντρεμένος και έχει δύο παιδιά. Από το 1992 ζει στη Βέροια. Πρώτο βιβλίο του η συλλογή διηγημάτων «Ο κορυδαλλός». «Το παράπονο του Εμμανουήλ Παπά» είναι το τελευταίο του βιβλίο.

Πληροφορίες για το βιβλίο


Τίτλος: «Το παράπονο του Εμμανουήλ Παπά»

Συγγραφέας: Γιώργος Ν. Σιώμος

Εκδόσεις: Γαβριηλίδης

Ημερομηνία Έκδοσης: Οκτώβριος 2014

Τελευταία Ενημέρωση στις Τετάρτη, 24 Δεκεμβρίου 2014 16:06

Εμφανίσεις: 419

 

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ ΣΤΑ ΓΡΕΒΕΝΑ

 

αποστόλουΜαρία Αποστόλου – Πολυμενίδη

Αρχαιολόγος στη ΣΤ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης

 

   

   Χαίρομαι ιδιαίτερα, που τυχαίνει να ξεκινώ την πρώτη μου επαφή μαζί σας μέσα από το περιοδικό "Γεφύρι", παρουσιάζοντας σας την Προϊσταμένη της Λ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων κα Γεωργία Καραμήτρου - Μεντεσίδη, με περιοχές ευθύνης το Νομό Κοζάνης και Νομό Γρεβενών.

     Της χρωστώ τη συμπαράσταση της και τις συμβουλές της, στα πρώτα χρόνια μου στην Αρχαιολογική Υπηρεσία όταν ήμουν στην Ημαθία και αυτή υπεύθυνη στο Νομό Κοζάνης. Από το 2004 με τη δημιουργία της Λ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων δραστηριοποιείται πια και στον Νομό Γρεβενών, στην αγαπημένη μου πατρίδα, και τώρα ξέρω πως ο νομός μας είναι σε καλά χέρια.

      Η κα Γεωργία Καραμήτρου -Μεντεσίδη είναι πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ. και διδάκτωρ του ιδίου Πανεπιστημίου, αρχαιολόγος της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας με αρμοδιότητα στον Νομό Κοζάνης ήδη από το 1983, και διευθύντρια των ανασκαφών της Αιανής.

     Σε μια περιοχή παραμελημένη και ανερεύνητη όπως ήταν ο Νομός Κοζάνης, έθεσε αμέσως σε εφαρμογή ένα επίπονο πρόγραμμα διάσωσης, προστασίας και ανάδειξης των αρχαιοτήτων, με δεκάδες σωστικές και συστηματικές ανασκαφές, παράλληλα με τον εντοπισμό νέων αρχαιολογικών χώρων, την εκτεταμένη περισυλλογή τυχαίων ευρημάτων, την κήρυξη αρχαιολογικών χώρων, την προστασία με περιφράξεις και στέγαστρα, καθώς και την ενημέρωση των πολιτών, την ανάδειξη και αξιοποίηση, την καταγραφή, την συντήρηση, τις μελέτες και δημοσιεύσεις.

     Ανασκαφέας του σημαντικού αρχαιολογικού χώρου της Αιανής έφερε στο φως και αναδεικνύει με δημοσιεύσεις, διαλέξεις, ντοκιμαντέρ, τα πολύτιμα ιστορικά αυτά στοιχεία, όχι μόνον στην επιστημονική κοινότητα, αλλά και στο ευρύ κοινό, το οποίο μπορεί πλέον να επισκεφθεί τους κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους της Αρχαίας Πόλης και της Νεκρόπολης. Αποκορύφωμα των προσπαθειών της αυτών αποτελεί η Ίδρυση του Αρχαιολογικού Μουσείου Αιανής έκτασης 4.500 τ.μ., στον εκθεσιακό χώρο του οποίου λειτουργούν ήδη τρεις αίθουσες.

     Πλήθος μελετών και άρθρων της σε ελληνικά και ξένα περιοδικά έχουν ως θέμα τα νέα ανασκαφικά δεδομένα, με ιστορικά συμπεράσματα που έδωσαν νέα διάσταση στην ιστορία τόσο της Άνω Μακεδονίας όσο και της υπόλοιπης Μακεδονίας γενικότερα. Συγγραφέας των αρχαιολογικών οδηγών Αιανής και Κοζάνης, βιβλίων για τα Εκπαιδευτικά Προγράμματα, καθώς και του δίτομου έργου Βόιον - Νότια Ορεστίς, Αρχαιολογική Έρευνα και Ιστορική Τοπογραφία.

    Σε μια σύντομη συνομιλία που είχαμε μαζί, μας ενημερώνει και μας δίνει πληροφορίες για τα αρχαιολογικά του Νομού Γρεβενών. Στο πρώτο ερώτημα που της έθεσα σχετικά με το πρόγραμμα της Λ' Εφορείας για τον Νομό Γρεβενών μου απάντησε:

Το πρόγραμμα μας ως Εφορεία στον Νομό Γρεβενών, κινείται σε τρεις άξονες:

1. Προστασία και διάσωση με καταγραφή όλων των θέσεων και εποπτεία με επισκέψεις και περιοδείες, διότι η αρχαιοκαπηλία ή η θησαυροθηρία με λαθρανασκαφές ανθούν. Πολλοί αρχαιολογικοί χώροι είχαν εντοπιστεί στο πλαίσιο της επιφανειακής έρευνας της Αμερικανικής Αρχαιολογικής Σχολής αλλά τα αποτελέσματα δεν δημοσιεύτηκαν και τα στοιχεία που παραλάβαμε δεν είναι σαφή και ακριβή.

2. Συνέχιση των σωστικών ανασκαφών στο πλαίσιο των μεγάλων δημοσίων έργων, όπως είναι οι οδοί και τα φράγματα. Ιδιαίτερα με τα φράγματα της ΔΕΗ, όπως του Ιλαρίωνα που υλοποιείται εδώ και λίγα χρόνια, ο αγώνας μας είναι άπελπις και η αγωνία μεγάλη για το τι προλαβαίνουμε, δεδομένου ότι οι χρηματοδοτήσεις δεν είναι ανάλογες του αρχαιολογικού-ιστορικού πλούτου που πρόκειται να πλημμυριστεί.

3. Η ίδρυση σύγχρονου Μουσείου στην πόλη των Γρεβενών αποτελεί στόχο μας και ήδη έχουμε ζητήσει χώρο από τον Δήμο. Συγχρόνως, και ώσπου να ιδρυθεί Μουσείο, επιδιώκουμε από κοινού με τη Νομαρχία και το Δήμο Γρεβενών να παραχωρηθεί η δωρεάν χρήση κτιρίου κοντά στη Νομαρχία, που ανήκει στο Υπουργείο Γεωργικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με την παρακάτω επιχειρηματολογία:

Είναι γνωστό ότι οι αρχαιότητες της Αρχαιολογικής Συλλογής Γρεβενών στεγάζονται σε ισόγειο χώρο πολυκατοικίας, εντελώς ακατάλληλο τόσο για τη διατήρηση όσο και για την ασφάλεια τους. Προκειμένου η Συλλογή αυτή να εμπλουτισθεί με νέα αντικείμενα, τα οποία ήδη έχουν αποκαλυφθεί και πρόκειται να πολλαπλασιαστούν, καθώς η ανασκαφική έρευνα που άρχισε πλέον στο Νομό Γρεβενών συνεχίζεται με εντατικούς ρυθμούς, και τα ευρήματα να αναδειχθούν με έκθεση και εκπαιδευτικά μαθήματα, παρακαλούμε για τη δωρεάν παραχώρηση χρήσης του οικήματος του Κέντρου Γεωργικής Εκπαίδευσης Γρεβενών στην Εφορεία μας. Το κτίριο αυτό, που διαθέτει υπόγειο, ισόγειο και πρώτο όροφο, βρίσκεται κοντά στη Νομαρχία και οι χώροι του είναι κατάλληλοι και επαρκείς για τη στέγαση και μερική ανάδειξη των αρχαιοτήτων αρμοδιότητάς μας μέχρι την ίδρυση και ανέγερση Αρχαιολογικού Μουσείου Γρεβενών. Ακόμη τα αρχαιολογικά αντικείμενα των ανασκαφικών ερευνών του Νομού Γρεβενών μεταφέρονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αιανής, οι αποθηκευτικοί χώροι του οποίου δεν επαρκούν ούτε για τις αρχαιότητες της Αιανής και του Νομού Κοζάνης, μετά τις πολυάριθμες σωστικές ανασκαφές που διενεργήθηκαν κατά την κατασκευή μεγάλων δημοσίων έργων και συνεχίζονται στα λιγνιτωρυχεία και τα φράγματα της ΔΕΗ, στον οδικό άξονα Σιάτιστας-Κρυσταλλοπηγής κτλ.

Τη ρωτώ για τις ανασκαφικές δραστηριότητες της Εφορείας τόσο στη περιοχή του φράγματος του Ιλαρίωνος όσο και στον άλλο Νομό: Απαντά πως το 2006 κατέστη δυνατή η έρευνα σε χώρους κατάκλισης του Φράγματος Ιλαρίωνα με χρηματοδότηση της ΔΕΗ Α.Ε. και της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, με σκοπό την αξιολόγηση για το τι θα σωθεί μέσω της ανασκαφής και τι θα θυσιαστεί στη λιμνοακτή και στο βυθό. Εντοπίστηκαν από την επιφανειακή έρευνα σε χιλιάδες στρέμματα, πάντα εντός περιοχής κατάκλισης, άλλοι επτά αρχαιολογικοί χώροι, ανεβάζοντας τον αριθμό τους σε 20 προς το παρόν.

Στη θέση Γέφυρα Παναγιάς η ανασκαφή αποκάλυψε οικιστικά κατάλοιπα ελληνιστικών χρόνων, αλλά και χειροποίητη μακεδονική αμαυρόχρωμη κεραμική της Ύστερης Εποχής Χαλκού, της οποίας φορείς θεωρούνται τα πρωτοδωρικά-μακεδονικά φύλα.

Στη θέση Κεραμαριό της Παλιουριάς ανασκάφηκαν τμήματα μεγάλου νεκροταφείου που εκτείνεται σε δύο λόφους. Οι ταφές του Ανατολικού Λόφου εντάσσονται στα αρχαϊκά και κλασικά χρόνια και του Δυτικού στα κλασικά και υστεροκλασικά, κυρίως εντός του 4ου αι. π.Χ. Στον Ανατολικό Λόφο ανασκάφηκαν συνολικά 30 ταφές και εκτός μίας ήταν διαταραγμένες και συλημένες από την αρχαιότητα. Πρόκειται για ενταφιασμούς σε λάκκους με εξαίρεση μία καύση και έφεραν κτερίσματα, οπλισμό, κοσμήματα και διάφορα εξαρτήματα και παρουσιάζουν ομοιογένεια με των σύγχρονων νεκροταφείων στην Αιανή και σε άλλες περιοχές της Άνω και Κάτω Μακεδονίας, που υπαγορεύεται από τις ίδιες αξίες, πίστεις, δοξασίες και αισθητικές αντιλήψεις. Αντιπροσωπεύονται τα ίδια σχήματα αγγείων και ιδιαίτερο ενδιαφέ­ρον παρουσιάζουν τα αγγεία τοπικού εργαστηρίου, τα οποία δεν αφορούν στα περισσότερα είδη. Το γεγονός του εντοπισμού του τοπικού εργαστηρίου αποτελεί ζητούμενο και μόνο ως υπόθεση εργασίας μπορούμε να προτείνουμε την Αιανή ή άλλον οικισμό πιο κοντά, απόψεις που χρήζουν τεκμηρίωσης. Στις ταφές υπήρχαν επίσης, όπλα, κοσμήματα και διάφορα εξαρτήματα ενδυμασίας και εργαλεία καλλωπισμού (ωτογλύφανο και τριχολαβίδα), ενώ ένας χάλκινος κρίκος αποτελεί μάλλον προκερματική μορφή νομίσματος. Στο Δυτικό Λόφο ανασκάφηκαν 33 ταφές, εκ των οποίων μόνο τρεις ασύλητες, που είχαν από μία ή περισσότερες πέτρες ως επιτάφια σήματα. Περιείχαν 33 συνολικά πήλινα αγγεία, από τα οποία τα περισσότερα αποτελούν, επίσης, προϊόντα τοπικών εργαστηρίων. Βρέθηκαν και δύο ακέραια χάλκινα, πρόχους και κάνθαρος με χυτό χείλος και ποδίσκο, ο οποίος αποτελεί το πρώτο αγγείο του τύπου στους Νομούς Γρεβενών-Κοζάνης, ενώ ενδιαφέροντα ήταν τα όπλα, τα κοσμήματα και τα διάφορα εξαρτήματα.

  Ο εντοπισμός και η ανασκαφή ενός ακόμη νεκροταφείου αρχαϊκών και κλασικών χρόνων αποκτά ιδιαίτερη σημασία για το χώρο της Άνω Μακεδονίας, για την οποία μετά τις ανασκαφές των τελευταίων ετών (κυρίως στην Αιανή), αναθεωρήθηκαν οι απόψεις περί πολιτισμικής και κοινωνικής απομόνωσης στις αντίστοιχες εποχές. Σύμφωνα με τη νέα ιστορική φυσιογνωμία, όπως αυτή αποτυπώνεται από τα τεκμήρια της αρχαιολογικής έρευνας, η Άνω Μακεδονία στον 6° και ο 5° αιώνα π.Χ. εντάσσεται στην πολιτισμική κοινή του υπόλοιπου ελληνισμού και χαρακτηρίζεται από υψηλό βιοτικό και πολιτιστικό επίπεδο με ποικιλία εμπορικών και άλλων σχέσεων και ανταλλαγών.

   Για την σωστική ανασκαφή στα Πριόνια Δήμου Γόργιανης, μας ενημερώνει πως η συνέχεια κατασκευής της Εγνατίας Οδού εντός του Νομού Γρεβενών και συγκεκριμένα του τμήματος Γρεβενών-Παναγιάς, επέβαλε τη συνέχιση της ανασκαφής στη θέση Ιβάνη Πριονιών Δήμου Γόργιανης. Το 2005 είχε διαπιστωθεί η ύπαρξη οικισμού ελληνιστικών χρόνων και η έρευνα είχε περιοριστεί σε ό,τι είχε εμφανιστεί στη διάρκεια των πρόδρομων εργασιών και αφορούσε στον καθαρισμό χώρου στην έξοδο της μελλοντικής σήραγγας Βελανιδιών, όπου είχε καταστραφεί κλίβανος από διάνοιξη δρόμου, και σε χώρο ψηλότερα στο επικλινές, απ' όπου περισυλλέξαμε σε κομμάτια δύο πήλινες ρηχές λεκανίδες τοπικού εργαστηρίου ελληνιστικών χρόνων και χάλκινα ελάσματα από αγγείο, ενώ σε πιο απομακρυσμένο σημείο ανασκάφηκε και απομακρύνθηκε το τμήμα του πίθου, που είχε εμφανιστεί κατά τη διάνοιξη δρόμου.

 Κατά την έρευνα του 2006 σε αγρό με μικρή κλίση αποκαλύφθηκαν αρχαϊκές ταφές (β' μισό 6ου αι. π.Χ.). Πρόκειται για τάφους, μάλλον ανήλικων ατόμων, στους οποίους αποκαλύφθηκαν από ένας μελανόμορφος σκύφος, πολλές χάλκινες και αργυρές περόνες, χάντρες περιδεραίου από κεχριμπάρι, αργυρά ενώτια σε σχήμα ωμέγα, ενώ εξαιρετικά ενδιαφέρον εύρημα ήταν ένα αργυρό δακτυλίδι με την επιγραφή ΧΑΙΡΕ ΚΑΙ ΣΥ. Οι ταφές αποκαλύπτονται σε βάθος 1 μ. περίπου από την επιφάνεια, ενώ στο ίδιο βάθος αποκαλύπτονται διάσπαρτες μάζες πηλού, ίχνη καύσης, καθώς και επτά πίθοι, οι τέσσερις μάλιστα, μεγάλου μεγέθους, είχαν τοποθετηθεί δίπλα-δίπλα, που δηλώνουν προγενέστερα οικιστικά κατάλοιπα, τα οποία χρονολογούνται στην Ύστερη Εποχή Χαλκού. Τούτο επιβεβαιώνεται από την παρουσία χειροποίητης κεραμικής με αμαυρόχρωμη διακόσμηση που είναι χαρακτηριστική για την εποχή, αλλά και μυκηναϊκής τροχήλατης κεραμικής. Το εύρημα θεωρείται πολλαπλά σημαντικό για τον ανερεύνητο Νομό Γρεβενών. Για πρώτη φορά τεκμηριώνεται ανασκαφικά η μυκηναϊκή παρουσία, καθώς και η μακεδονική αμαυρόχρωμη κεραμική της οποίας φορείς θεωρούνται τα μακεδονικά και δωρικά φύλα. Οι αρχαϊκές ταφές με τα πλούσια κτερίσματα μαρτυρούν την ύπαρξη οικισμών με δομές μόνιμου αστικού βίου στο χώρο της Άνω Μακεδονίας με υψηλό βιοτικό και πολιτιστικό επίπεδο και πλούσιες επαφές με τη νότια Ελλάδα. Άλλωστε και η έρευνα στην Αιανή και στο υπόλοιπο του Νομού Κοζάνης απέδειξε ότι ακμαίοι και οργανωμένοι οικισμοί υπήρχαν στην Άνω (Δυτική) Μακεδονία πολύ πριν την ενοποίηση του μακεδονικού ελληνισμού από τον Φίλιππο Β', στον οποίο κάποτε οι ιστορικοί απέδιδαν την ίδρυση των πρώτων πόλεων-αστικών κέντρων.

    Τέλος για τις δραστηριότητες στην Κνίδη, έδρα του Δήμου Βεντζίου που είναι γνωστή στην έρευνα από σύντομη ανασκαφή σε νεολιθικό οικισμό που διενεργήθηκε το 1994 μας πληροφορεί: Η σωστική ανασκαφή στη θέση Ματσούκα Ράχη διενεργήθηκε προκειμένου να αποδοθεί ο χώρος στο λατομείο βιομηχανικού ορυκτού (αργίλου) της Εταιρίας ΓΕΩΕΛΛΑΣ-ΑΜΜΑΕ, η οποία την χρηματοδότησε. Πρόκειται για μικρή οικιστική εγκατάσταση με ένταξη στην προχωρημένη Αρχαιότερη Νεολιθική Εποχή (α' μισό 6ης χιλιετίας π.Χ.) που εκτείνεται στο πλάτωμα ενός λόφου με υψόμετρο 630 μ. Η επίχωση των δύο στρωμάτων ως το σταθερό έδαφος δεν ξεπερνά τα 0,70 μ. με οικοδομικά κατάλοιπα μάζες πηλών με αποτυπώματα κλαδιών από τον ξύλινο σκελετό των οικιών, δύο τμήματα επάλληλων δαπέδων, μικρές συγκεντρώσεις λίθων. Στην κεραμική διακρίνεται η κατηγορία της μονόχρωμης, με καστανή βαθιά και ανοιχτή και καστανέρυθρη επιφάνεια, και οι τρεις κατηγορίες της διακοσμημένης, γραπτή, εμπίεστη και εγχάρακτη. Ο κατάλογος των μικροευρημάτων περιλαμβάνει πελεκητά και τριπτά λίθινα εργαλεία σε όλα τα στάδια παραγωγής, γεγονός που αποδεικνύει ότι η επεξεργασία τους γινόταν εκεί και μάλιστα από λίθους που μεταφέρονταν από σχετικά μακρινή απόσταση, 15 πήλινα ανθρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια, τα οποία δεν διακρίνονται από τη «μνημειακότητα» των ειδωλίων της Ποντοκώμης, αλλά ενδιαφέρον παρουσιάζει το ακέφαλο ειδώλιο γυναικείας μορφής, στο οποίο αποδίδονται πλαστικά οι παλάμες των χεριών.

    Με τον εντοπισμό και την πρώιμη χρονολογική ένταξη της θέσης Ματσούκα Ράχη της Κνίδης αυξάνονται σε 19 οι εντοπισμένες θέσεις με κατοίκηση στην Αρχαιότερη Νεολιθική Εποχή στον Νομό Γρεβενών και σε 22 συνολικά οι νεολιθικοί οικισμοί. Έχουμε την πρόθεση η μελέτη των οικισμών της αρχαιότερης νεολιθικής να επεκταθεί και στον Νομό Γρεβενών, παρόμοια με του Νομού Κοζάνης, στο ίδιο ενδεχομένως πλαίσιο σωστικών ανασκαφών, όπως συνέβη με τον οικισμό της Ματσούκα Ράχη στην Κνίδη, με τα ίδια ερωτήματα για την εξελικτική πορεία των πρώιμων γεωργοκτηνοτρόφων σ' αυτή τη γεωγραφική ενότητα και ευρύτερα στην Άνω Μακεδονία.

Την ευχαριστώ και παίρνω την υπόσχεση να συζητήσουμε ξανά μετά την πρώτη αυτή ενημέρωση και για άλλα ζητήματα αλλά κυρίως για το ενδιαφέρον θέμα της σχέσης της Τυμφαίας χώρας με τον Νομό Γρεβενών.

 Μαρία Αποστόλου

 Δημοσιεύτηκε στο "Γεφύρι της Επικοινωνίας μας" τον Ιούλιο του 2007

Τελευταία Ενημέρωση στις Τετάρτη, 03 Δεκεμβρίου 2014 20:35

Εμφανίσεις: 726

Ταξίδι στα παλιά – Ένα κείμενο του 1930

 

     Από την καλή φίλη της ιστοσελίδας και του Συλλόγου μας κα Κλειώ Λαδά - Παπαστεργίου, λάβαμε δύο σελίδες από ένα περιοδικό του 1930, στις οποίες γίνεται μια σύντομη περιγραφή της πόλης των Γρεβενών την εποχή εκείνη. Το κείμενο είναι ενυπόγραφο από κάποιον καθηγητή Χρήστο Ενισλείδη και δίνει με γλαφυρότητα αλλά και στόμφο την περιγραφή της τοπογραφίας, της ιστορίας και της κοινωνίας των Γρεβενών του 1930. Δε γνωρίζουμε το περιοδικό που ήταν δημοσιευμένο το κείμενο.

      Διαβάζοντάς το, πολλά στοιχεία που αναφέρει είναι γνωστά όμως μερικά είναι σχετικά άγνωστα στους νεώτερους. Δηλαδή ότι, τα Γρεβενά ήταν τότε κοινότητα, υπήρχε ρουμάνικο σχολείο και ότι έπρεπε οι μαθητές να πηγαίνουν στο Τσοτύλι για να συνεχίσουν τις γυμνασιακές τους σπουδές. Επίσης μας δίνεται μια γραπτή μαρτυρία για τον μητροπολιτικό ναό και την πρώτη ονομασία του (Άγιος Αχίλλιος) και την μετονομασία του σε Ευαγγελισμού της Θεοτόκου το 1918. Μας πληροφορεί ακόμη ότι ο ναΐσκος του Αγίου Αχίλλειου ήταν τζαμί!

     Τέλος διαβάζουμε για τους συλλόγους των Γρεβενών και κυρίως για τον Πυρσό.

Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο το κείμενο. Διατηρήθηκε η γραμματική και η σύνταξή του χωρίς όμως το πολυτονικό σύστημα.

Καλή ανάγνωση!       

 

ΤΑ ΓΡΕΒΕΝΑ

     Τοπογραφία. - Πέρα απ' τη Κοζάνη και τη Σιάτιστα, στα ριζά της γηραιάς Πίνδου, μέσα σε λεκάνη από παντού κλειστή, κείνται τα Γρεβενά, το Γρεβενό των θρύλων, η πρωτεύουσα της ομωνύμου επαρχίας του νομού Κοζάνης.

    Μέσα σε δυο ώρες ημπορεί κανείς να φθάσει από την Κοζάνην στα Γρεβενά με το αυτοκίνητον.

     Εμπρός από τα Γρεβενά περνούν δυο ποταμοί, ό Δοξανίτης και ο Αυλήτης και προ αυτών ανταμώνονται και οι δυο και με ένα όνομα - Γρεβενίτης - αδελφωμένοι χύνουν τα νερά τους στον Αλιάκμονα, για να τα φέρη αυτός ακόμα πιο πέρα και να τα ρίξη στην θάλασσα του Θερμαϊκού.

    Η παληά τοπωνυμία είναι Αυλαί, όνομα το όποιον μας διέσωσε μόνον η παράδοσις στον ποταμόν τον Αυλήτην, και η ιστορία εσχάτως στην Γεωγραφίαν του Μητροπολίτου Αθηνών Μελετίου. 1700

    Τα σημερινά Γρεβενά χωρίζονται σε έξη συνοικίας˙ το Σελιό, τα Αλώνια, το Μεράς, το Κούρβουλο, την αγορά και το Βαρόσι. Το τελευταίον μάλιστα αποτελεί ίδιον συνοικισμόν, επί λόφου κείμενον˙ εκεί επάνω επί Τουρκοκρατίας κατώκουν οι Έλληνες˙ στα Γρεβενά έμεναν οι Τούρκοι.

     Ιστορία. - Η ιστορία των Γρεβενών εις το σύνολόν της παραμένει άγνωστος και ακαθόριστος. Η τοπωνυμία Γρεβενά ανάγεται εις τους προ του δεκάτου μ. Χ. αιώνος χρόνους, έχει σχέσιν ως φαίνεται με την εδώ εγκατάστασιν των Κουτσοβλάχων και ως λέξις είναι Λατινικής καταγωγής˙ τα δε περί Γραίας και Αιανά μου φαίνονται κάπως παιδαριώδη. Η ύπαρξις και άλλης τοπωνυμίας Γρεβενά επί Ρωμαιοκρατίας ως σταθμού εν Δαλματία, περί ης ομιλεί το Ονομαστικόν του Θησαυρού της Λατινικής γλώσσης, μου φαίνεται ως αρκετή προς τούτο απόδειξις.

     Εις χειρόγραφον του δεκάτου αιώνος τα Γρεβενά αναφέρονται έδρα επισκόπου, υπαγομένου υπό τον αρχιεπίσκοπον Αχριδών ή Α' Ιουστινιανής. Ομοίως τον ενδέκατον αιώνα χειροτονείται επίσκοπος Γρεβενού ο Καψόχειρος Ιωάννης. Τον δωδέκατον δ’  έπειτα αιώνα αναφέρονται τα Γρεβενά ως πόλις αξιόλογος έχουσα κλήρον ευπαίδευτον και παν ό,τι ηδύνατο να θέλγη την ψυχήν. Τον δέκατον πέμπτον αιώνα τα Γρεβενά είναι έδρα Μητροπολίτου.

     Κατά τους προχριστιανικούς χρόνους τα Γρεβενά ελέγοντο ΑυλαΙ και υπήγοντο εις την χώραν της Ελυμείας, την ονομασθείσαν από του Ελύμου, μυθολογικού βασιλέως και ήρωος των Τυρρηνών. Της Ελυμείας αυτής πόλις αξιόλογος ήσαν τα Αιανά, ονομασθέντα από του Αιανού του υιού του Ελύμου, άγνωστον πού κείμενα. Δυστυχώς περισσότεραι πληροφορίαι δεν υπάρχουν, μήτε διεσώθησαν μνημεία της αρχαίας ευκλείας της Ελυμείας, τα ολίγα δε - ολίγιστα - διασωθέντα τοιαύτα τείνουν ήμερα τη ήμερα να εξαλειφθούν, ων η διάσωσις θα ήτο ευχής έργον.

    Επί της Τουρκοκρατίας κατόπιν ανά την ύπαιθρον των Γρεβενών έδρασαν σπουδαίοι αρματωλοί μεταξύ των οποίων σπουδαίαν θέσιν κατέχουν ο Ευθύμιος Βλαχάβας, οι Πούλιος, Δράκος και Μαλάμος, οι Μπουκουβαλαίοι, Μακρυθανάσης και Μακροπούλιος, ο  Ζήτρος και ο Καραλής,  ο καπετάν Τόσκας, ο  Καραμήτσος, ο

καπετάν Στέργιος, ο Τσάπος, οι Ζιακαίοι, Γιαννούλης και Θεόδωρος και άλλοι.

    Ο νεομάρτυς Δημήτριος, ο όποιος επολέμησε τον Αλή πασά, κατήγετο από την Σαμαρίναν και εις την Σαμαρίναν εμόναζε κατ’ αρχάς. Ομοίως ο νεομάρτυς Γεώργιος, των χρόνων του Αλή πασά, κατήγετο  από το Τσούρχλι των Γρεβενών.

    Κατ’ εποχήν όμως τον θρύλον των Γρεβενών εκορύφωσε ο μαρτυρικός θάνατος του μητροπολίτου Γρεβενών Αιμιλιανού Λαζαρίδου και του διακόνου του Δημητρίου Αναγνώστου την 1ην Οκτωβρίου 1911 παρά το χωρίον της επαρχίας, Γκριντάδες.

    Και έτσι τα Γρεβενά με την μακραίωνα και περιπετειώδη ιστορίαν των συνυφάνθησαν με τους μύθους και με τους μύθους αυτούς επέρασαν εις το πεδίον του θρύλου και της φήμης.

     Κοινωνία. – Τα Γρεβενά είναι έδρα σήμερον Μητροπολίτου, Επάρχου, Επιθεωρητού δημοτικών σχολείων.

     Έχουν Α.΄ τάξεως Δασαρχείον, Δημόσιον Ταμείον, Πρωτοδικείον, Οικονομικήν Εφορίαν, Ειρηνοδικείον.

     Τα εκπαιδευτήρια των Γρεβενών είναι εξατάξιον Γυμνάσιον και δύο εξατάξια μικτά Δημοτικά Σχολεία. Επί Τουρκοκρατίας είχον Ελληνικόν Σχολείον, Τας σπουδάς των συνέχιζον οι Γρεβενείς εις το Γυμνάσιον Τσοτυλίου. Το νυν Γυμνάσιον Γρεβενών ελειτούργησεν ως ημιγυμνάσιον από του 1914 και ως Γυμνάσιον από του 1918.

     Στα Γρεβενά λειτουργεί από του 1924 και Ρουμανικόν Γυμνάσιον πεντατάξιον ήδη ως και μεικτόν Δημοτικόν Σχολείον,

    Το Εθνικόν Οικοτροφείον τέλος Γρεβενών, στεγαζόμενον εις ίδιον οίκημα, δίδει ζωήν και κίνησιν εις τα Γρεβενά.

     Ήδη ανεγείρεται μεγαλοπρεπές Διδακτήριον και ευρύχωρον σχολικόν Γυμνάσιον.

     Οι κάτοικοι των Γρεβενών ασχολούνται κυρίως εις το εμπόριον, ολίγοι δε ασχολούνται εις την γεωργίαν και ολίγιστοι εις την υλοτομίαν.

     Υποκαταστήματα εις την πόλιν έχουν η Τράπεζα Αθηνών και η Εθνική.

     Ό καθεδρικός ναός των Γρεβενών εκτίσθη το 1908 επ' ονόματι του Αγίου Αχιλλίου, μετά δε την απόδοσιν του ώς τζαμί χρησιμοποιουμένου ναΐσκου του αυτού αγίου, ο ναός ούτος ετιμήθη επ' ονόματι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου το 1918.

    Τα Γρεβενά διοικητικώς αποτελούν κοινότητα με 3747 κατοίκους. Γεωφυσικώς κείνται εις ύψος 500 μέτρων  και κλιματολογικώς έχουν κλίμα ψυχρόν και υγρόν.

     Οι κάτοικοι των Γρεβενών, κατανεμημένοι εις διαφόρους και ποικιλώνυμους συλλόγους, εν οις άξιοι μνείας ο των Νέων ο Πυρσός, η Φιλαρμονική Εταιρία, ο Δικηγορικός, ο των Κυριών κλπ, κλπ. είναι φιλόπονοι και φιλοπρόοδοι,

     Τα ξενοδοχεία τέλος «Νέος Κόσμος» και «Λονδίνον» προσφέρουν πραγματικάς υπηρεσίας εις τους ξένους. Ουχ’ ήτον όμως τα Γρεβενά έχουν πολλάς, πάρα -  πολλάς ελλείψεις. Στο κεφάλαιον δε αυτό τόσον η Κοινότης όσον και ή Μητρόπολις και η Εκπαίδευσις έχουν έμπροσθέν των χέρσον πεδίον, αναπεπταμένον προς δράσιν και όργωσιν.

    Μέγιστον μέρος των ελλείψεων τούτων θά πληρώση και προς θεραπείαν των υπολοίπων κατ' εξοχήν θα συμβάλη, η πραγμάτωσις των ονείρων της συγκοινωνίας, σιδηροδρομικής και οδικής και έχει προς τούτο καθήκον η Κυβέρνησις αφού από την μικράν περιφέρειαν και μόνην αυτήν εισπράττει ετησίως περί  τα πέντε εκατομμύρια δραχμάς.

 

 

Γρεβενά Μάρτιος 1930                                            Χρήστος Μ. Ενισλείδης

                                                                                              Καθηγητής

 

ενισλείδης1

 

 

 ενισλείδης2

 

Τελευταία Ενημέρωση στις Τρίτη, 14 Οκτωβρίου 2014 13:41

Εμφανίσεις: 572

 

Παρουσίαση βιβλίου: «Σελίδες Ιστορίας των Γρεβενών».

Τόμοι Α΄ και Β΄

Δωρεάν ψηφιακή μορφή των βιβλίων

 

      Η ιστορία της Δυτικής Μακεδονίας και ιδιαίτερα των Γρεβενών είναι πολύ πλούσια και μακρόχρονη. Πολλοί ερευνητές και ιστορικοί έχουν αναφερθεί στα Γρεβενά από τη δική τους ιδιαίτερη επιστημονική σκοπιά και έχουν εμπλουτίσει την ιστορική μας γνώση εδώ και πολλά χρόνια. Ιστορικά συγγράμματα όμως, που να περιλαμβάνουν το σύνολο της ιστορικής διαδρομής των Γρεβενών είναι ελάχιστα και συνήθως περιληπτικά.

    Την ανάγκη αυτή, την κάλυψε ο συμπατριώτης μας κ. Απόστολος Παπαδημητρίου με τους δύο καταπληκτικούς και πλήρεις τόμους του ιστορικού έργου του: «Σελίδες Ιστορίας των Γρεβενών».

    σελίδες ιστορίας 1Ο Α΄ τόμος εκδόθηκε το 2002 και περιλαμβάνει την περίοδο από τους προϊστορικούς χρόνους έως το 1820 μ. Χ. Αποτελείται από επτά κεφάλαια που περιγράφουν αναλυτικά τους προϊστορικούς, ιστορικούς και βυζαντινούς χρόνους. Επίσης την τουρκοκρατία, την αλβανοκρατία και κλείνει με την εκκλησιαστική, κοινωνική και οικογενειακή ζωή κατά τον 18ο αιώνα. Η έκδοση του Α΄τόμου έγινε με τη βοήθεια της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Γρεβενών και ενθουσίασε όλους αναγνώστες του.

     σελίδες ιστορίας 2Ακολούθησε η ολοκλήρωση της συγγραφής και του δεύτερου τόμου της Ιστορίας το 2008. Η έκδοσή του έγινε φέτος, το 2014, μετά από πολλές προσπάθειες και την οικονομική ενίσχυση πολλών φιλοπάτριδων Γρεβενιωτών (νομικών και φυσικών προσώπων). Η ιστορική περίοδος στην οποία αναφέρεται το βιβλίο αρχίζει από το 1821 και τελειώνει το 1912.  Ο Β΄ τόμος περιλαμβάνει έξι κεφάλαια: Α). Οι Γρεβενιώτες στην επανάσταση του 1821. Β). Εκκλησιαστική ζωή, εκπαίδευση και κοινωνική ζωή κατά το Α΄ μισό του 19ου αιώνα. Γ). Οι Γρεβενιώτες στις επαναστάσεις των ετών 1854 και 1878. Δ). Η εκκλησιαστική ζωή κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ου. Ε). Η εκπαίδευση κατά την ίδια περίοδο και τέλος ΣΤ). Η κοινωνική ζωή κατά την ίδια περίοδο. Η παρουσίαση του Β΄ τόμου έγινε στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου Γρεβενών, στις 9 Μαΐου 2014.    

    Ακολουθεί ένα σύντομο βιογραφικό σημείωμα του συγγραφέα: Ο Απόστολος Παπαδημητρίου είναι διπλωματούχος ηλεκτρολόγος-μηχανολόγος μηχανικός του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και συνταξιούχος της ΔΕΗ. Ζει στην Κοζάνη, είναι παντρεμένος με την οφθαλμίατρο Άννα Στεφάνου και είναι πατέρας τεσσάρων παιδιών. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την επιστημολογία. Καρπός της μελέτης του υπήρξαν τρεις τόμοι με τίτλους «Επιστήμη, υλισμός και πίστη» οι δύο πρώτοι (1984 και 1990) και «Ο κόσμος του λογικού όντος» ο τρίτος (1999). Από του 1980 άρχισε να αρθρογραφεί επί ποικίλων θεμάτων σε εφημερίδες και περιοδικά. Από του 1992 το ενδιαφέρον του στράφηκε στην ιστορία του τόπου μας. Μικρή είναι η ενασχόλησή του και με τη λογοτεχνία, καρπός της οποίας είναι διήγημα με τίτλο «Η καλή αλλοίωσις» (2004) με θέμα προσκύνημα στο Άγιο Όρος. Από του 1999 διευθύνει ωριαία κατά εβδομάδα εκπομπή σε τηλεοπτικό σταθμό της Κοζάνης με τίτλο «Μαρτυρία».

    Τη μεγάλη και πολύ σημαντική προσπάθεια του κ. Απόστολου Παπαδημητρίου αγκάλιασε η γνωστή ιστοσελίδα των Γρεβενών: http://www.greveniotis.gr/ και με τη συνεργασία του προσφέρει ΔΩΡΕΑΝ σε ψηφιακή μορφή και τους δύο τόμους του ιστορικού έργου του σε όλους όσοι ενδιαφέρονται για την Ιστορία των Γρεβενών, είτε είναι γρεβενιώτες είτε όχι. Η διεύθυνση στην οποία μπορείτε να βρείτε τα ιστορικά βιβλία του κ. Α. Παπαδημητρίου είναι: http://www.greveniotis.gr/index.php/istoria-laografia/6665-o-v-tomos-apo-tis-selides-istorias-ton-grevenon-tou-apostolou-papadimitriou

    Ο Σύλλογός μας επικροτεί και συγχαίρει για την εξαιρετική τους προσπάθεια, αλλά και την προσφορά τους, τόσο τον συγγραφέα κ. Α. Παπαδημητρίου, όσο και τον αρχισυντάκτη του http://www.greveniotis.gr/ κ. Γεώργιο Βλαχόπουλο.

Τελευταία Ενημέρωση στις Δευτέρα, 24 Νοεμβρίου 2014 17:53

Εμφανίσεις: 400

Το μνημείο των πεσόντων Αξιωματικών και Οπλιτών Νομού Γρεβενών 1940-1941

 

Ιωάννης Χρ. Πέτρου

Φωτογραφίες: Νίκος Γ. Βαβρίτσας

   ΑΝΝΙΤΣΑ 1Δυτικά της πόλης των Γρεβενών, σε απόσταση ευθείας γραμμής 28 χιλιομέτρων, στο όρος Λύγκος, βρίσκεται το Μνημείο των πεσόντων  Αξιωματικών και Οπλιτών Νομού Γρεβενών 1940-1941,εναντών των φασιστών Ιταλών επιδρομέων.

    Ανεγέρθηκε στη θέση «Αννίτσα», στο προσήλιο Φιλιππαίων, σε υψόμετρο 1700 μέτρων. Η θέση αυτή βρίσκεται στο κέντρο νοητής ευθείας 3 χιλιομέτρων μεταξύ των κορυφών (από βορρά προς νότο): Σκούγκζας υψ.1799 και Βασιλίτσας υψ. 2248.

    Η ανέγερσή του αποφασίστηκε το 1978 σε κοινή συνεδρίαση των εφεδροπολεμικών οργανώσεων Νομού Γρεβενών μετά από πρόσκληση – πρόταση του Διευθυντού του Γραφείου Υπηρεσίας Εφέδρων Ν. Γρεβενών και εφέδρου λοχαγού Ιωάννη Χρ. Πέτρου, προς τους Συνδέσμους: Εφέδρων Αξιωματικών, Τραυματιών και Πολεμιστών Οπλιτών, Αναπήρων και Θυμάτων Πολέμου και Συλλόγου Εθνικής Αντίστασης.

   Ως σημείο ανέγερσης προτάθηκε η περιοχή Σταυρού Σμίξης ή εκατέρωθεν αυτής διότι:

   1) Εκεί ο Άγιος Κοσμάς περί του τέλους του 18ου αιώνα, τοποθέτησε ξύλινο σταυρό λέγοντας: «Αν κάποτε εχθρός έλθει από βορράν προς τα εδώ, δε θα περάσει κάτω από αυτόν το σταυρό».

   2) Η περιοχή αυτή, είναι το πλησιέστερο σημείο μαχών του Ελληνικού Στρατού εναντίων των ιταλικών στρατευμάτων το 1940-41 στο νομό Γρεβενών, προς τους τάφους των 120 και πλέον νεκρών στρατιωτών Γρεβενιωτών, οι οποίοι είναι θαμμένοι στη Βόρειο Ήπειρο.

   3) Εκεί επάνω ο λαός των Γρεβενών με την επίβλεψη και συνδρομή της χωροφυλακής, σύμφωνα με την εντολή του Αρχηγείου Στρατού Ελλάδος, μετέφερε δικά του τρόφιμα και πυρομαχικά του στρατού, ενισχύοντας τόσο τις υποχωρούσες και τις επιβραδυντικώς μαχόμενες, όσο και τις επιστρατευθείσες για αντεπίθεση μονάδες του στρατού μας.

   4) Εκεί έγινε η ταχύτατη συγκέντρωση και παράταξη επιστρατευμένων, κατά το πλείστον, μονάδων του Ελληνικού Στρατού για άμυνα και αντεπίθεση.

   5) Από τη γραμμή αυτή άρχισε η οριστική και νικηφόρα αντεπίθεση άνευ οπισθοχωρήσεως του στρατού μας, εναντίων της 3ης ορεινής ιταλικής μεραρχίας αλπινιστών (ΤΖΟΥΛΙΑ), υπό το στρατηγό ΤΖΙΡΟΤΤΙ. Οι Ιταλοί είχαν διεισδύσει ως τις 3 Νοεμβρίου στη Σαμαρίνα – Δίστρατο, καλύπτοντας το αριστερό τμήμα της κύρια επίθεσής τους με 5 μεραρχίες, εναντίων μιας και μόνο ελληνικής μεραρχίας, της 8ης, στην περιοχή της Ηπείρου (Καλπάκι).

   6) Από τη γραμμή εξορμήσεως -  εφόδου και μαχών (Σκούγκζα – Αννίτσα – Βασιλίτσα), μια ταξιαρχία ιππικού υπό τον Συν/χη Σωκράτη Δημάρατο και τριών ταγμάτων πεζικού, ήτοι: του 1ου του 51ου Συντάγματος Δαβάκη μεθ’ ουλαμού ιππικού, του 1ου του 50ου Συντάγματος Τρικάλων και του 3ου του 7ου Συντάγματος Χαλκίδος, με μελετημένη, ταχύτατη και ορμητική αντεπίθεση από τις 3 έως τις 7 Νοεμβρίου. Συνέτριψε την ιταλική μεραρχία Τζούλια, χαρίζοντας την πρώτη μεγάλη νίκη του στρατού μας. Το μέγεθος της νίκης αποδεικνύεται από το ότι επί τόπου βρίσκονταν ο Διοικητής της 10ης μεραρχίας πεζικού Βας. Βραχνός και ο Διοικητής του Β΄Σώματος Στρατού Αντιστράτηγος Δημ. Παπαδόπουλος.  

     ΑΝΝΙΤΣΑ 2Μετά από την παρουσίαση αυτών των ιστορικών δεδομένων, ο Σύνδεσμος Τραυματιών και Πολεμιστών οπλιτών του Νομού Γρεβενών, ενθουσιωδώς πρότεινε να αναλάβει το όλο έργο ο ίδιος, έχοντας την συμπαράσταση όλων των άλλων Συνδέσμων.

     Συγκινητική ήταν η παρουσία του προέδρου του παραπάνω Συνδέσμου κ. Δημητρίου Ραμαντάνη ο οποίος κλαίγοντας, στο έπακρον συγκινημένος, σε ερώτηση μου, γιατί; απάντησε: «Τον αδελφούλη μου τον Ηλία έχω θάψει με τα ίδια μου τα χέρια στην Κορυτσά, που σκοτώθηκε στον Μοράβα» (πρόκειται για τον έφεδρο επιλοχία Ηλία Ραμαντάνη).

Εδώ θα πρέπει να γνωρίσουμε και το Διοικητικό Συμβούλιο των πολεμιστών οι οποίοι ανέλαβαν με απόλυτο αυθορμητισμό, το μεγάλο αυτό έργο.

1) Δημήτριος Κ Ραμαντάνης, πρόεδρος

2) Χρήστος Γ Αναγνώστου, αντιπρόεδρος

3) Ιωάννης Ευστ Ανδρεάδης, γενικός γραμματέας

4) Νικόλαος Αχιλ. Σιόβας, ταμίας

5) Νικόλαος Ανασ  Βαρσάμης, μέλος

6) Θεόδωρος Παν Καφτεράνης, μέλος

7) Γεώργιος Δημ. Κλημίδης, μέλος

8) Αχιλλέας Στερ. Κοσματόπουλος, μέλος

9) Θεμιστοκλής Ευθ. Νασιόπουλος, μέλος

Τα μέλη του διοικητικού Συμβουλίου καθώς και μέλη των υπολοίπων, επισκέφθηκαν την προταθείσα περιοχή και επέλεξαν το ύψωμα 1700 της Αννίτσας ως τόπο ανεγέρσεως του Μνημείου, δεδομένου ότι κατά την επί τόπου απόφαση τους:

Α) Στο ύψωμα αυτό στηρίχθηκε δια του 1ου  τάγματος Πεζικού Δαβάκη, η όλη κίνηση των μονάδων επιθέσεως δεξιά και αριστερά του, των δύο στηριγμάτων ιππικού και δύο ταγμάτων πεζικού.

Β) Το ύψωμα αυτό δεσπόζει όλης της γραμμής εξορμήσεως με την απεριόριστη θέα του.

Γ) Υπήρξε ο κορμός όλης της επιχειρησιακής ενέργειας. Δηλαδή της συγκεντρώσεως, της παρατάξεως, της επιθέσεως και της γενικότερης εξορμήσεως και εφόδου του ιππικού και του πεζικού μας.

     ΑΝΝΙΤΣΑ 4Κατόπιν ζητήθηκε από την Κοινότητα Φιλιππαίων η παραχώρηση δύο στρεμμάτων στο σημείο αυτό, το δε Κοινοτικό Συμβούλιο ομόφωνα ενέκρινε την παραχώρηση και ο Σύνδεσμος προχώρησε στις άλλες ενέργειές του. Ενημέρωσε το Γενικό Επιτελείο Στρατού (ΔΕΠΑΘΑ), το οποίο με έγγραφό του, συνεχάρη επαινώντας την ενέργεια αυτή. Δέχθηκε τη δωρεά σχεδίων του Μνημείου, την οποία επεξεργάστηκε λεπτομερώς και ιδιαίτερα ο πρόεδρος κ Δ. Ραμαντάνης μετά του Διευθυντού του Γ.Υ.Ε.Ν. Γρεβενών και ακολούθως η Τεχνική Υπηρεσία του Νομού συνέταξε την οικονομοτεχνική μελέτη. Απευθύνθηκε με ανοιχτή επιστολή προς το λαό και τις αρχές για οικονομική ενίσχυση υπέρ κατασκευής του Μνημείου. Η ανταπόκριση ήταν άμεση. Η Μητρόπολη, ο Δήμος, η Νομαρχία και κυρίως το Υπουργείο Βορείου Ελλάδας. Ακολούθησε η προμήθεια υλικών και έγιναν τα εγκαίνια του Μνημείου το 1981 υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας.

Με απόφαση του Συνδέσμου, ορίσθηκε η εορτή του προσκυνήματος των νεκρών στο Μνημείο να γίνεται κάθε χρόνο την πρώτη Κυριακή μετά το δεκαπενταύγουστο και αυτό διότι στις 16 Αυγούστου 1940 έγινε η επιστράτευση στο Νομό Γρεβενών και της 9ης  Μεραρχίας γενικότερα. Έκτοτε, κάθε χρόνο πραγματοποιείται αυτή η γιορτή.      

     Τα στοιχεία του Μνημείου, επί βάσεως του φυσικού εδάφους, σε τομή κράνους πολεμιστού του 1940, απαρτίζονται:

 

I) Από μεγάλου μεγέθους μαρμάρινο σταυρό στην κορυφή της τομής του κράνους, ως έμβλημα θρησκευτικό και της ρήσεως του Αγίου Κοσμά.

II) Μαρμάρινα στοιχεία σε φυσικό μέγεθος

     (Τα ανάγλυφα κατασκεύασε ο γλύπτης Χ. Χασιώτης, εκ Τρικάλων) ήτοι:

α) Ανάγλυφο του μαχόμενου στρατιώτη του 1940-44.

β) Ανάγλυφο της φορτωμένης πυρομαχικά Γρεβενιώτισσας.

γ) Ανάγλυφο ιππέα μαχητή 1940-41.

δ) Ανάγλυφο μεταφερομένου από βόδια πυροβόλου, με συνοδεία άμαχου  

     Γρεβενιώτη.

III) Υπερμέγεθες ομοίωμα κράνους μαχητή, πάνω σε  κτίσμα οστεοφυλακίου του οποίου η θέα προκαλεί δέος και έκσταση, σύμβολο του νεαρού μαχητή του έπους 1940-41.

IV) Δεξιά και αριστερά του κράνους δύο στήλες μαρμάρινες, στις οποίες είναι χαραγμένα τα ονόματα των πεσόντων.

V) Μαρμάρινες πλάκες, στις οποίες αναγράφονται τα ονόματα των πόλεων που κατέλαβαν τα ελληνικά στρατεύματα το 1940-41.

ΑΝΝΙΤΣΑΓενικότερα, το Μνημείο μας μεταφέρει σε δύο μεγάλα ιστορικά γεγονότα της εποχής εκείνης.

Πρώτον στη θυσία των μαχίμων Γρεβενιωτών και κατ' επέκταση όλων των Ελλήνων και δεύτερον στην αναδίπλωση, την οπισθοχώρηση και τη συντριβή της Μεραρχίας ΤΖΟΥΛΙΑ, από ελάχιστες δυνάμεις του στρατού μας.

Γι’ αυτούς τους λόγους το Μνημείο αυτό αποτελεί ένα λαμπρό στολίδι μνήμης και ιστορίας των Γρεβενών της και της Ελλάδας γενικότερα. Τιμά τους νεκρούς μας, τιμά τον λαό των Γρεβενών, τιμά την ιστορία του τόπου μας. Την όλη φροντίδα και επιμέλεια της γιορτής έχει ο Σύνδεσμος τραυματιών πολεμιστών μαζί με το Σύνδεσμο Εφέδρων Αξιωματικών και Αναπήρων θυμάτων πολέμου Γρεβενών. Βέβαια, συνδράμουν πάντοτε και άλλοι πολλοί φορείς του Νομού μας πρωτοστατούντος του Μητροπολίτη κ.κ. Σεργίου και ιδιαίτερα οι στρατιωτικές μονάδες και οι μονάδες αστυνομίας Γρεβενών και το Α' Σώμα Στρατού Κοζάνης.

   ΑΝΝΙΤΣΑ 3 Επισημάνσεις: Επειδή στο έδαφος εντός και πέριξ του Μνημείου υπάρχουν εμφανή τα προχώματα θέσεων μάχης του Ελληνικού Στρατού από το 1940, δεν πρέπει επ' αυτού να γίνει καμία επέμβαση αποχωματώσεως ή επιχωματώσεως και γενικότερα αλλαγής του χώρου. Ακόμη δεν πρέπει εκεί να γίνει καμία  δεντροφύτευση σε μεγάλη απόσταση από το Μνημείο, για να φαίνεται εις τους αιώνες, αλλά και να επισημαίνεται ο γυμνός χώρος όπου αναγκάστηκε ο στρατός μας να πολεμήσει ακάλυπτος και εντελώς εκτεθειμένος στην ιταλική αεροπορία.

    Σήμερα 2008 ο χώρος του Μνημείου είναι πλήρως επισκέψιμος μετά από την ασφαλτόστρωση του δρόμου, που πραγματοποίησε με αυθόρμητη πρωτοβουλία ο Νομάρχης Γρεβενών κ. Δημοσθένης Κουπτσίδης.

      ΑΝΝΙΤΣΑ 5 Σημειωτέον δε, για το λόγο ότι στην περιοχή αυτή από 1 έως 10 Νοεμβρίου 1940 έχουν σκοτωθεί πολλοί στρατιώτες των μονάδων που προαναφέραμε, επιβάλλεται να στηθεί και τρίτη στήλη πεσόντων με τα ονόματά τους. Οι οικογένειες των πεσόντων από διάφορα μέρη της Ελλάδας ζήτησαν την αναγραφή τους και πολλά ήδη γράφτηκαν, όπως του Συνταγματάρχη Μπουλούκου καθώς και των δύο αεροπόρων που έπεσαν με το αεροπλάνο τους μετά από αερομαχία, 800 μέτρα δυτικά του Μνημείου της ΑΝΝΙΤΣΑΣ.

  

Δημοσιεύθηκε στο «Γεφύρι της επικοινωνίας μας» το Δεκέμβριο του 2008

Τελευταία Ενημέρωση στις Παρασκευή, 26 Σεπτεμβρίου 2014 14:15

Εμφανίσεις: 1464

Η Ιστοσελίδα κατασκευάστηκε με την τεχνική υποστήριξη του Δήμου Γρεβενών (Γραφείο Δημάρχου)

Top Desktop version